Kafkaiaanse toestanden

Всем привет / Vsjem privjet (hallo allemaal)!

Mijn derde dag in Moskou was minstens even memorabel als de vorige. Vanmorgen besloot ik al wandelend langs de rivier, de Moskva, naar de bibliotheek te gaan. Zelfs ’s morgens was het al broeierig heet en dat zou er in de loop van de dag alleen maar erger op worden. Toch had ik geen spijt van mijn beslissing, want onderweg kwam ik de Christus de Verlosserkathedraal tegen. Volgens Jeroen z’n tante Agnes moet ze prachtig zijn vanbinnen. Het zal dus niet lang meer duren voor ik binnen een kijkje ga nemen, maar dan moet ik mijn goed (lees: loodzwaar) fototoestel wel meenemen. In elk geval deed de aanblik van de buitenkant me al verstommen door de schoonheid.... zo groot en prachtig wit en goud... er zijn slechtere manieren om de dag te beginnen!

Na een wandelingetje langs het Kremlin kwam ik aan bij de bib... waar de mate van bureaucratie en staatscontrole me opnieuw zouden verbazen. Toen ik gisteren aan Eugen vroeg hoe lang je boeken mag uitlenen keek hij mij aan alsof ik helemaal gek geworden was. Er komt blijkbaar nooit een boek uit een Russische bibliotheek. Als een meestersmokkelaar slaagde ik erin om mijn fototoestel mee binnen te nemen in de bib. In tegenstelling tot wat jullie zouden verwachten is er in de Russische Staatsbibliotheek geen enkel boek te bespeuren... Enkel massaal veel kasten met massaal veel kleine schuifjes, каталог (spreek uit als ‘katalook’) genaamd. Daarin vind je oneindig veel kaartjes van boeken. Stel jullie voor dat je moet beginnen zoeken in die miljoenen kaartjes... Als je dan toch een bruikbaar kaartje gevonden hebt, moet je dat overschrijven op een ander kaartje en daarmee naar de ‘консультант’ (konsoeltant) gaan. Zij noteert je bestelling en geeft deze door aan een andere groep medewerkers die dat boek dan voor je gaan halen... nou ja... je moet er anderhalf uur later voor terugkomen. Elk boek dat je bestelt , wordt genoteerd op je kaartje dat je na je bezoek aan iemand van de politie moet geven. Wie dacht dat het al erg was gesteld met de privacy bij ons moet maar eens naar Rusland gaan... Nadien ging ik op internet om deze blog te posten en werd ik aangemaand om mijn kaartje (dat ik dan later aan de politie zou geven) te laten invullen zodat er exact opstond van wanneer tot wanneer ik aan welke computer zat te werken. Rusland doet zijn reputatie als semi-authoritaire staat alle eer aan.

Terwijl ik aan de pc zat in de bibliotheek, kreeg ik een mail van onze topbureaucraat Eugen. Hij had nieuwe informatie over nieuwe documenten die ergens afgegeven moesten worden... of ik even kon langskomen over een uurtje... Ik hoorde het al in Keulen donderden. Ik had nog net de tijd gevonden om te lunchen en had die morgen een plekje gevonden waar je борщ (borshch) kon krijgen. Het was meer dan 30 graden en absoluut geen weer om soep te eten, maar toch kon ik niet aan de verleiding weerstaan en Mmmmmm, wat is dat lekker! Er zaten ook stukjes vlees in!

Gesterkt door de Borsj ging ik de nieuwe bureaucratisch uitdagingen aan. Eugen moest nog wat stempels en papieren gaan halen en stelde voor dat ik naar de bibliotheek iets verderop zou gaan (diegene die gisteren gesloten was) om alsnog toegang de krijgen. Ik had hier absoluut geen zin in, maar Eugen zei het op zo’n stralende manier dat ik niet kon weigeren. Voor ik op pad ging, moest ik mezelf moed indrinken. Geen zorgen, geen vodka, maar dat heerlijk kersensap dat in de kantine van IMEMO te krijgen is! Het is zo warm dat ik constant dorst heb.In de bibliotheek moest ik nog een tweetal documenten invullen, kreeg ik weer zo’n kaartje waar alle boeken op geregistreerd worden en wilde de lokale baboeshka mij weer heel het systeem van de katalogen uitleggen. Na een tiental minuten kon ik het echt niet meer aan en zei ik maar dat ik morgen met Eugen zou terugkomen (hij heeft daar blijkbaar gewerkt).

Ondertussen was Eugen druk bezig met het invullen van nieuwe papieren voor mijn registratie. Maar één exemplaar was blijbaar niet genoeg voor hem. Hij wilde per se een blanco exemplaar met stempel van IMEMO voor het geval het andere niet in orde zou zijn. Ik vroeg hem of hij zelf geen stempel had en opnieuw werd ik aangekeken alsof ik hem grootschaalse fraudepraktijken voorstelde. “We have to go to Elena, she is very experienced, she has a stamp”. Blijkbaar is het hebben van een stempel in Rusland een soort van statussymbool of blijk van verdienste. In elk geval kijkt Eugen erg op naar mensen met stempels. Elena zeurde dan weer dat het niet wettelijk was om een stempel op een blanco papier te zetten, moest daar 2 mensen 10 minuten lang over opbellen om dan uiteindelijk toch overstag te gaan.

Het migratiekantoor was 30 minuten wandelen en lag in bouwvallige achterwijk. Daar was het kleine kantoortje overrompeld door Oekraïeners die een werkvisum probeerde te krijgen. We moesten 45 min. wachten en Eugen moest 5 mensen aanmanen om ons te helpen. Toen ik Eugen al 3 keer tevergeefs probeerde te overtuigen om me gewoonweg niet te registreren vroeg hij “Have you read Kafka” en daarmee kwam hij precies tot de essentie van deze situatie. Jef had dus absuluut gelijk dat Kafka in z’n vuistje zou lachen. Uiteindelijk staken we al die arme gastarbeiders voor om een papier te krijgen met 5 stempels en 3 handtekeningen! Eigenlijk is dit voor mij al even boeiend als de andere bezienswaardigheden van Moskou. Van dichtbij meemaken hoe absurd een bureaucratie kan zijn is iets dat de doorsnee toeristen niet kunnen. Stiekem geniet ik erg van die absurditeit. Voor een maandje kan ik dit wel aan.

Dat verdiende geen één ijsje maar twee ijsjes... dacht ik zo. Ten eerste nam ik een typisch Sovjetijsje omdat ik dat moest gegeten hebben. Een uurtje later ging ik overstag voor een waterijsje en een halve liter van dat heerlijk kersensap. Ik overweeg ernstig om de helft van mijn bagage achter te laten en een hele voorraad eten mee te nemen. Ik heb trouwens ook heerlijke koekjes ontdekt (ik zal een foto plaatsen). Ik ben in een gulle bui, dus beloof bij deze dat ik jullie allemaal eens zal laten proeven!

Ondertussen is het al 22.30u hier en begin ik al wel moe te worden. Het probleem is dat je hier door de hitte pas rond middernacht kan slapen. Bovendien kijk ik nog reikhalzend uit naar Jeroen zijn filmpje van de dag. Hij stuurt me elke dag een filmpje met wat er die dag zoal gebeurde, heerlijk om mee te kunnen volgen. Hopelijk is het met iedereen daar ook goed! Ik vind het heel leuk om de reacties op de blog te lezen, hieronder en ook via facebook en via mail... Ik mis jullie allemaal wel een beetje, maar op zo’n manier dat ik eigenlijk gewoon het liefste zou hebben dat iedereen hier was om alles mee te beleven... Moskou is echt het delen waard, vandaar dat ik zoveel mogelijk probeer te vertellen via de reisblog en de foto’s. En natuurlijk ook als ik terug ben!
Paka,

Marijke